Energietransitie
We hebben het tegenwoordig vaak over de energietransitie. Hoewel nog maar net begonnen, houdt deze de gemoederen al behoorlijk bezig, want de impact is enorm. We stappen over van fossiele naar duurzame, hernieuwbare energiebronnen. Ook aardgas moet daarom het veld ruimen. ‘We gaan van het gas af’ zo liet minister Wiebes ons in 2018 weten. In 2023 gaat de stekker uit de aardgaswinning in Groningen en in 2050 moet Nederland helemaal aardgasvrij zijn. Voor ruim acht miljoen gebouwen moet er dan een alternatief zijn.
Groningen
Al snel rees er twijfel over de ratio. Werd dit besluit niet te veel ingegeven door de gevolgen van de gaswinning waar veel Groningers mee te kampen hebben en vooral het onvermogen van de overheid om dit adequaat aan te pakken? Immers, de impact van aardgas op het milieu is geringer dan bijvoorbeeld die van steenkool. Bij de verbranding van steenkolen komt meer CO2 vrij. Daarom ook overweegt de Europese Commissie aardgas aan te merken als duurzaam in nieuwe groene financiële regelgeving die ertoe moet leiden dat de CO2 uitstoot vermindert.
Tempo omhoog
Veel commotie was het gevolg. Tegenstanders van de inzet van aardgas moeten zich echter realiseren dat het ‘aardgasvrij’ maken van de woningen een enorme krachttoer wordt. In februari van dit jaar liet het CBS weten dat op 1 januari 2019 5,7 procent van de woningen aardgasvrij was. Twee jaar eerder was dit nog 5,0 procent. In 2017 en 2018 zijn ruim 12 duizend bestaande woningen aardgasvrij gemaakt. Het tempo moet dus flink worden opgeschroefd en daar lijkt het vooralsnog niet op. Bij de zogenaamde proefwijken kwamen allerlei problemen naar voren. Technisch heeft het nogal wat voeten in de aarde om goede alternatieven te vinden voor het aardgas, zo blijkt in de praktijk.
Kosten
Financieel was er ook sprake van een domper. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) becijferde dat het ongeveer 40.000 euro kost om een woning van het gas te halen. Een fors bedrag en van die investering is meer dan de helft niet terug te verdienen met besparingen op de energierekening. Het is dan ook begrijpelijk dat de netbeheerders zich al jaren zorgen maken over de betaalbaarheid van de energietransitie. Ook zij moeten de komende jaren flink investeren in hun netten en wie moet dat betalen? Juist, dezelfde huishoudens. Via hun energierekening in dit geval.
Perspectief
Tenslotte een laatste en misschien wel het belangrijkste probleem. De Nederlander loopt niet warm voor de transitie, er is geen draagvlak om van het aardgas af te stappen. Toevallig verscheen er onlangs een boek over een soortgelijke transitie. Zestig jaar geleden stapte Nederland over van steenkool op…. inderdaad aardgas, nadat in 1959 aardgas – als bijproduct van olie – was gevonden in Slochteren. Ook toen was er veel te doen over de kosten. Toch had binnen vijf jaar 80 procent van de huishoudens een gasaansluiting. Waarom? Visie, de Gasunie ging er vanuit dat uiteindelijk iedereen voor verwarming en koken gebruik zou gaan maken van aardgas. Aan de kant van de consument speelde comfort een belangrijke rol. Die zag aardgas als een verbetering van zijn leefomstandigheden. Dat is momenteel het grote manco: er wordt huishoudens geen wenkend perspectief geboden. In tegendeel: die zien louter nadelen ten opzichte hun huidige situatie.
Dankzij de voortvarendheid van Gasunie beschikken we wel over een fantastisch gasnet. Ik zou er nog maar volop van blijven genieten, in elk geval zolang er geen echt alternatief is. In Duitsland en België wordt momenteel volop geïnvesteerd in aardgas. Of zouden ze daar gek zijn?
Bert van Houten,
Business developer TUMS Meetdiensten